GÜZEL AHLAKIN TAMAMI
Güncelleme tarihi: 20 Mar 2021
M. Ali KAYA
Güzel ahlak sahibi olan İslam büyükleri demişlerdir ki “Güzel ahlakın tarifi şudur: Güler yüzlü olmak, iyi ve güzel olan şeyleri yapmak ve insanlara kötülük yapmaktan ve zarar vermekten uzak durmaktır.”
Kişi güzel ahlakı kazanması için nefsini terbiye etmesi ve güzel olan huyları karakter haline getirebilmesi için azim ve gayret içinde olması, bunu yaparken de yapmacık hareketlerden kaçınıp samimiyet ve ihlasla hareket etmesi gerekir. İnsan ahlakını düzelterek sıddıkıyet mertebesine ulaşabilir. Sıddıkıyet mertebesi çok ibadetle, Kur’an okumak ve oruç tutmakla, sadaka vermekle kazanılmaz, farzları yapıp haramlardan kaçmakla ve güzel ahlakla kazanılır. Okunan Kur’an’ın amel haline gelmesi, ibadet ve taatin insan üzerindeki etkisi güzel ahlaka görülür.
Güzel ahlak Kur’an-ı Kerimin emirlerine uymakla kazanılır. Kur’an-ı Kerimin emirlerine uymak da ancak Peygamberimizin (asm) sünneti ve ahlakına uymak ve onunla amel etmekle mümkün olur. Çünkü, soyut kavramlar ancak somut, müşahhas tatbikat ile anlaşılabilir. Haya, doğruluk, cesaret, cömertlik, güzel ahlak gibi kavramlar “üsve-i hasene” yani, güzel örnekler olmazsa bilinemez. Herkes kendi ölçülerine ve anlayışına göre doğru, haklı, cesaretli ve güzel ahlak sahibi olduğu iddiasındadır. İşte Peygamberler üsve-i hasenedir. İnsanlar için Allah’ın rızasını kazandıracak güzel ahlak, ibadet ve amelde kendilerine uyulacak olanlardır. Bu sebeple yüce Allah Kur’an-ı Kerimde belki yüzden fazla “Peygambere itaat edin” ferman eder. “Peygamberde sizin için güzel örnekler vardır” (Ahzab, 33:21.) buyurur. “Allah’ı seviyorsanız peygambere uyun ki Allah da sizi sevsin!” (Âl-i İmran, 3:31.) ferman eder.
Güzel ahlakın tamamını yüce Allah Peygamberimiz hazreti Muhammed Aleyhisselam’da toplamış ve insanları ona uymaya çağırmıştır. “Sen güzel ahlak üzeresin” (Kalem, 68:4.) ferman etmiş Peygamberimizin (asm) ahlakını övmüştür. Allah’ın rızasını kazanmak isteyen peygamberimizin (asm) ahlakına uymalıdır. Bunun bir başka yolu da yoktur.
Allah katında ibadetlerin kabulünün dört şartı vardır: İman, ihlas, niyet ve peygambere (asm) uyarak onun yaptığı gibi yapmak, yani sünnetine ittiba etmektir. Başka şekilde Allah’ın kabul etmeyeceğini yüce Allah Kur’an-ı Kerimde birçok ayetinde ifade etmektedir. İslam alimleri de buna göre “İlmihal” kitapları yazmış ve bu kitaplarda “İtikat, İbadet, Ahlak” bölümleri oluşturmuş ve bunu da Kur’an ve Sünnete göre tertip etmişlerdir.