KABİLİYET GELİŞİMİ

M. Ali KAYA

Kabiliyetler Allah vergisidir, geliştirmek ise bizim görevimizdir. Eğitimin amacı budur. Düşmanlık, inat, hırs duyguları yanında sanat, müzik, resim ve yazı kabiliyeti gibi kabiliyetlerimiz vardır. Sabır, cesaret, cömertlik gibi duygularımız da gelişmek ister.

İstidat ve kabiliyet, bir şeyin kabulüne ve kazanılmasına olan fıtrî meyil ve yetenek demektir. İnsanın fıtrat ve mahiyetinde sayısız kabiliyet ve yetenekler yerleştirilmiştir. İnsanın fıtratı bir tarla gibidir; Allah bu tarlaya sayısız hayra ve şerre kabil tohumlar ekmiştir. İnsana düşen görev ise; bu tohumları hayır noktasında sulayıp işletmek ve o yönde geliştirmektir. Fıtrat tarlasındaki bu hayır tohumları ancak İslam suyu ile gelişir ve büyür. Risale-i Nurlar bu zamanda iman ve İslam suyunu en kâmil manada temsil etikleri için, kim Risale-i Nurları okursa hayır tohumları yeşerir ve gelişir.

Nasıl marangozda çalışan bir çırak, o işle haşir neşir ola ola, o sahada inkişaf ediyor ise, aynı şekilde iman ve ibadet ile haşir neşir olan birisi de hayır noktasında inkişaf ve inbisat eder. Risale-i Nurlar iman hakikatlerinden bahsettiği için, Risale-i Nurlarla meşgul olan birisinin imanı inkişaf eder. İman kuvvetlendikçe davranışa ve ibadete, güzel ahlaka yönelir. Risale-i Nurları okuyup yaşayan birisi, iyi bir Müslüman, iyi bir insan, iyi bir aile reisi, iyi bir komşu, iyi bir vatandaş, olacak şekilde kabiliyetleri geliştirir.

Kabiliyetlerimizi iyiye ve kötüye biz kanalize ederiz. Sevgi ve aşk yaratıcıya yönelirse tabiattaki varlıklara baktığımız zaman “Allah ne güzel yaratmış! Maşallah! Sübhânllah!” dersek bu hem bizi Allah’a bağlar hem ibadet olur hem “yaratılanı hoş gör yaratandan ötürü” diyen gönül ehli Yunus Emre gibi mahlukata olan şefkat ve merhamet duygularımız inkişaf eder. Övünme duygusunu şahsımızı övmek şeklinde değil, Allah’ın yarattığı varlıkları onun eseri ve sanatı olmak cihetiyle övmek Allah’a ait olur ve ibadet olur.

Haset ve kıskançlık dünyaya, mala yönelirse kötü huydur; pek çok düşmanlıklara sebep olur, ama ahirete yönelirse, gıpta ederek kendimizin de o güzel şeyleri kazanmak için çalışma ve gayret etme duygularımızın gelişmesine sebep olur. “Onun varsa benim de olsun!” “Allah ona vermişse bana da verir!” diye gayret edene Allah yardımcı olur. Bu sebeple Peygamberimiz (asm) “Malı Allah yolunda harcayana ve ilmi yayana gıpta edilir” (Buhari, İlim, 15.) buyurmuşlardır. Dünyaya ait olursa “Ateşin odunu yiyip bitirdiği gibi salih ameli yer ve bitirir.” (Ebu Davud, Edeb, 44; İbn-i Mâce, Zühd, 23.) hadisine muhatap oluruz.

Kabiliyetlerimizin inkişafı bizim dünyadaki başarılarımızın da sebebidir. Allah’ın verdiği kabiliyetleri yerinde kullanırsak ve kabiliyetimize göre iş yaparsak başarılı oluruz. Tüm şirketlerin başarısında, yöneticilerinin liderlik kabiliyetlerinin payı büyüktür. Bu özelliklerden bazıları öğrenilebilirken, bazıları da kişinin karakteri ile ilgilidir. Liderlik için gereken en temel şeylerden biri çalışanların, üstlerinin onları yönetebilecek otoriteleri olduğuna inanmaları ve liderin bu pozisyondaki rahatlığıdır.

Liderlik kabiliyetini geliştirmek için şu hususlara dikkat etmemiz ve belli kurallara uymamız gerekir. Kurallar ve kanunlar insanların hukukunu korumak, kabiliyetlerini geliştirmek, anlaşmazlıkları gidermek ve başarıyı sağlamak için gereklidir. Kuralların düzgün işlemesinden “sistem” oluşur. Sistemin düzgün çalışması verimliliği ve başarıyı getirir. Bu sebeple “Hataların yüzde sekseni sistemsizlikten kaynaklanır” denilmiştir. Yüzde yirmisi de kişisel hatalardan kaynaklanır. Bunu düzeltmek ise mümkündür.

Yöneticilerin uyması gereken kuralları şöyle sıralayabiliriz: Güçlü bir iletişim, iyi bir örnek olmak, sorumluluk almaya ve devretmeye hazırlıklı olmak, motivasyonu sağlamak, potansiyeli keşfetmek ve açığa çıkarmak, toleranslı davranmak, esnek olmak, hedefler belirlemek ve beklentilere cevap vermek, kimseyi taklit etmemek ve kendiniz olmaktır. Bu başkalarının tecrübelerinden yararlanmamak demek değildir.

Yöneticiler idaresi altındakilerin kabiliyetlerini keşfederek geliştirdiği sürece hem çalışanlarını motive etmiş ve geliştirmiş, hem de kurumunun başarısını artırmış olur.