MİLLİ SELAMET PARTİSİ (MSP)

M. ALİ KAYA

MNP Genel Başkanı Necmettin Erbakan partinin 20 Mayıs 1971'de kapatılmasından sonra Almanya'ya daha sonra da İsviçre'ye gitti. Kapatılan MNP'nin kadroları, 11 Ekim 1972'de, Millî Selamet Partisi (MSP) adıyla bir parti kurdular. Partinin Genel Başkanlığı'na Süleyman Arif Emre getirildi. MNP kurucularından hiçbiri MSP kurucusu değildi. Parti 42 ilde teşkilatlandı. Erbakan’ın davası ve yasağı devam ediyordu.

MSP'nin kuruluş çalışmaları içinde yer alan Necmettin Erbakan, bu partiye ancak 1973'ün Mayıs ayında katıldı. 14 Ekim 1973 seçimlerinde MSP 1,26 milyon oy aldı, %11'lik oy oranıyla TBMM'de 48 milletvekilliği elde etti. Senato seçimleri sonucunda ise 3 senatörlük kazandı. Böylece parlamentonun üçüncü büyük partisi oldu.

Hiçbir partinin tek başına iktidar olma şansı olmadığı için koalisyona gidilmesi gerekiyordu. 25 Ocak 1974'te Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) genel başkanı Bülent Ecevit'in başkanlığında CHP-MSP koalisyonu kuruldu. Başbakan yardımcısı Necmettin Erbakan olurken, MSP din işlerinden sorumlu devlet bakanlığı, içişleri, adalet, ticaret, gıda tarım hayvancılık, sanayi teknoloji bakanlıklarını aldı.

“Önce ahlak ve maneviyat” ile muhafazakâr/İslamcı bir perspektif çizen MSP; “Ağır sanayi hamlesi” sloganıyla da millî kalkınmacı bir vizyon benimsemişti. Seküler ve Sosyal Demokrat bir parti olan CHP ile İslamcı MSP'nin siyasi, toplumsal ve ekonomik konulardaki görüş farklılıkları çok geçmeden koalisyon içinde anlaşmazlıklar doğurdu. 22 MSP'li Milletvekili Genel Başkan N. Erbakan’ın “Anarşistleri de affedelim” ısrarına rağmen 1974'te hükûmetçe hazırlanan af yasasının belirli hükümleri aleyhinde oy kullandı, bu nedenle sol görüşlü mahkumlar af dışı kaldı.

Cumhuriyetin 50. Yıldönümü münasebeti ile “Genel Af” ilan edildi. Bu durumda Anarşistlerin de affı söz konusu oldu. Erbakan’a rağmen bundan rahatsız olan MSP milletvekilleri MSP’den ayrıldı. Bu arada “Kıbrıs Barış Harekâtı” yaşandı. Elde edilen zaferin paylaşımında da problemler çıkınca 16 Eylül 1974’de hükûmet dağıldı.

Adalet Partisi (AP) genel başkanı Süleyman Demirel başkanlığında 31 Mart 1975'te kurulan ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ile Cumhuriyetçi Güven Partisi'ni de (CGP) içine alan I. Milliyetçi Cephe (MC) hükûmetine MSP de katıldı. Erbakan gene başbakan yardımcısı olurken MSP'ye 7 bakanlık verildi. AP 16, CGP 4 ve MHP’ye de 2 Bakanlık verilerek ilk MC kurulmuş oldu.

Yapılan Senato üçte bir yenilenme seçimlerinde Erbakan CHP’den çok büyük ortak AP’ye yüklendi. Başka isteklerde bulundu. Seçim sonuçlarında büyük değişim olmadı. 5 Haziran 1977 yılında AP, CHP ile anlaşarak Erken Seçim kararı aldı. Yapılan seçimlerde MSP ancak 24 milletvekili çıkarabildi ve milletvekili sayısını yarı yarıya düşürmüş oldu. Seçimlerden sonra kurulan CHP azınlık hükümeti güvenoyu alamayınca Süleyman DEMİREL 21 Temmuz 1977’de MHP ve MSP’yi yanına alarak II. MC Hükümetini kurdu. 31 Aralık 1977 de düştü. Erbakan'ın başbakan yardımcılığıyla birlikte sekiz bakanlık alan MSP, hükûmetin 31 Aralık 1977'deki güven oylaması sonucunda düşürülmesiyle iktidardan uzaklaştı. Bu hükümet ancak 5 ay dayanabildi.

Ocak 1978’de CHP pazarlıklar sonucu AP’den 11 milletvekilini kopararak hükümet kurdu. MSP 2 yıl boyunca muhalefette kaldı. TBMM 16. Yasama Dönemi içerisinde boşalan 5 milletvekilliği için 1979’da Türkiye Cumhuriyeti Milletvekili Ara Seçimleri, yapılmıştır. Seçimler, 14 Ekim 1979'da 5 ayrı seçim bölgesinde (Konya, Manisa, Edirne, Muğla ve Aydın) yapıldı. 1977 Seçimlerinde çoğunluğu CHP'ye oy veren Edirne ve Konya İllerinin Milletvekillikleri dahil olmak üzere 5 Milletvekilliğinin hepsini Ana Muhalefette yer alan Adalet Partisi Kazanınca Ekonomik darboğaza giren Bülent Ecevit Başbakanlığındaki 42. CHP Hükümeti lideri Başbakan Bülent Ecevit “Millet iradesi AP yönünde tecelli etmiştir” diye istifa etti. Süleyman Demirel bu defa koalisyon yerine 43. AP Azınlık Hükümeti’ni kurdu. MHP ve MSP bu hükümete dışarıdan destek oldular.

Süleyman Demirel 12 Ocak 1980 Ekonomik kararları ile Ekonomiyi rayına oturttu. Aldığı tedbirler ile enflasyon %120’den %30’lara düştü. Petrol, tüp ve yağ kuyrukları ortadan kalktı. Ekonomik darboğaz aşıldı. Ancak Anarşi ve Terör bir türlü önlemedi. Bunun sebebini de Orgeneral Bedrettin Demirel “İhtilal için şartlar olgunlaşsın diye bir yol bekledik” ifadesi ile anlatmıştır. Yani, Millet İradesine darbe yapmayı düşünenler bir sene boyunca Başbakan ve İçişleri Bakanının emrini dinlemeyerek terörü önlemek yerine “halk darbeyi benimsesin ve ihtilal şartları olgunlaşsın” diye bir sene seyretmişler ve hükümeti zor durumda bırakmışlardır.

6 Eylül 1980'de, Konya'da MSP tarafından düzenlenen Kudüs Mitingi'nde İstiklâl Marşı okunurken katılımcıların bir kısmının yere oturması ülkede tepkilere neden oldu. Mitingin ardından Konya Cumhuriyet Başsavcılığı, MSP hakkında soruşturma başlattı. MSP’li Belediyelerin ve Necmettin Erbakan’ın konuşmaları ve icraatları 12 Eylül darbesine gösterilen gerekçeler içinde yer almıştır.

12 Eylül Darbesi sonrasında siyasi partilerin faaliyetleri durdurulurken MSP genel başkanı Erbakan da gözetim altına alındı. Şubat 1981'de Erbakan'la MSP'nin 33 genel idare kurulu üyesi hakkında, laikliğe aykırı faaliyette bulundukları gerekçesiyle, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nde dava açıldı. Ardından 16 Ekim 1981 tarihli "Milli Güvenlik Konseyi" kararıyla, aralarında MSP'nin de bulunduğu bütün siyasi partiler kapatıldı, mal varlıkları Hazine'ye devredildi. Erbakan ve MSP yöneticileri uzun süre tutuklu kaldıktan sonra, yargılama sonucunda suçsuz bulunarak aklandılar.

1982 Anayasa oylamasına Süleyman Demirel yasaklı olduğu halde “Anayasa’ya Hayır deyin! Bu Anayasa ile devlet idare edilmez” dediği halde Erbakan ve Alparslan Türkeş darbe Anayasasını destekleyerek “Evet!” oyu vererek darbeyi meşrulaştırmıştır.

Erbakan ve ekibi şartlar yeniden siyasi partilerin kurulmasına izin verilince Refah Partisi (RP) adında yeniden teşkilatlanmıştır. O da kapatılınca Fazilet Partisi (FB) olarak yoluna devam etti. 28 Şubat 1997 sürecinde hakkında açılan davalar sonucu Adalet ve Kalkınma Partisi ve Saadet Partisi olarak ikiye bölündü. Değişimci Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktidar oldu; ama tutucu SP meclise bile giremedi.