SURE VE AYETLERİN TERTİBİ
Güncelleme tarihi: 5 Mar 2022
M. Ali KAYA
Kur’ân-ı Kerimin surelere bölünmesi ve her sureye ayrı bir ismin verilmesi, ayetlerin sıralanması hep “vahiy” ile olmuştur. Hz. Cebrail (as) ayetleri getirdikçe bu ayetlerin hangi surenin hangi ayetleri olduğunu da öğretmiş ve buna göre Peygamberimize (asm) öğretmiştir. 23 senede ayet ayet, sure sure “Nüzul Sebepleri” çerçevesinde inzal edilen Kur’an-ı Kerim “Levh-i Mahfuz”da nasıl yazılmış ise o şekilde inzal edilip elimizdeki “Ümmü’l-Kur’an” “Esas” “Kitap” "Mushaf" haline getirilmiştir. Sahabeler de Peygamberimizin (asm) namazlarda okuduğu ayet sırası ve Ramazan’da Hz. Cebrail (as) ile okuduğu ve Peygamberimizin (asm) de sahabelere arz ettiği ve mukabele şeklinde okunduğu şekli ile Hz. Ebubekir (ra) ve Hz. Osman (ra) zamanında “Mushafı” oluşturup çoğaltmışlardır.
Yüce Allah “Kur’an’ı biz inzal ettik, onu biz muhafaza edeceğiz!” (Hicr, 15:9) buyurarak koruyacağını vaat etmiştir. Diğer kitaplar için böyle bir vaadi yoktur. Yüce Allah her şeyi hikmeti gereği bir sebebe bağladığı için Kur’ân’ın muhafazasını da “Hafız”ların kalbi ve dili ve sahabelerin “Meşvereti” ve “Mushaf Heyeti” oluşturup cem etmesi ile korumuştur. Alimlerin ilimleri ile de manasını muhafaza etmektedir.
Yüce Allah “Allah Âdem’e isimleri öğretti” (Bakara, 2:31.) ayeti ile ifade edildiği gibi eşyanın isimleri, sayılar, harfler, günler, aylar hep Allah tarafından öğretilmiştir. Tabiat kanunları da hep Allah’ın iradesinin kainattaki tecellisinden ibarettir.
Yüce Allah bize Kur’an’ı inzal ederek öğrettiği gibi Kur’ân Surelerinin isimlerini de öğretti. Ancak bununu hikmetleri de vardır. Hikmet demek; fayda, maslahat, menfaat ve ilmî hakikat demektir.
Surelere verilen isimlerin hikmetlerinden bazıları şöyledir:
1. Mevzuuna göre: “Bakara Suresi” gibi…
2. Ana fikrine göre: “Ra’d, Hûd, Yunus Suresi gibi…
3. Huruf-u Mukattaaya göre: Kâf, Nûn, Yâ-Sîn gibi…
4. İlk ayetlerine göre: Vakıa, Necm, Tîn, Asr Sureleri gibi…
5. Her surenin ismi Kur’ân’da geçer. Bunların istisnası üç tanedir: “Fatiha” “Enbiya” ve “İhlas” surelerinin isimleri hariç…
Fatiha: Açılış demektir. Kur’an’ın ilk suresi olduğu için bu isim verilmiştir.
Enbiya: Tüm peygamberlerin isimleri bu surede geçtiği için bu ismi almıştır.
İhlas: Halis iman hakikatleri ve halis imanın esası olan Allah’ın zati sıfatlarını içine aldığı ve iman ancak bu sıfatlara inanmakla halis ve sahih olduğu için bu ismi almıştır.
Doğrusunu Allah bilir…